Komórki macierzyste wykorzystuje się do leczenia wielu chorób. Pobiera się je tuż po porodzie z krwi pępowinowej.
Czym są komórki macierzyste?
Komórki macierzyste to pierwotne komórki organizmu, które nie są jeszcze wyspecjalizowane i mają zdolność do namnażania się, samoodnowy i przekształcania się w inne komórki, z których tworzą się konkretne tkanki, między innymi mięśniowa, nerwowa i krew. Dzięki temu komórkami macierzystymi można zastąpić komórki, które uległy zniszczeniu. W Polsce pobieraniem komórek macierzystych z krwi pępowinowej i przechowywaniem ich zajmuje się Polski Bank Komórek Macierzystych (PBKM). Działa on również na terenie Anglii, zatem kobiety, które tam rodzą, także mogą zabezpieczyć krew pępowinową dla swojego dziecka. Zastosowanie komórek macierzystych jest nadal badane. Lista chorób, które mogą być nimi leczone, zawiera już kilkadziesiąt pozycji.
Jakie są rodzaje komórek macierzystych?
Do niedawna komórki macierzyste pozyskiwane były ze szpiku kostnego lub krwi obwodowej. Badania wykazały jednak, że komórki pochodzące z krwi pępowinowej mają większe zdolności do namnażania się i regeneracji. Poza tym można przeszczepiać je nawet przy niepełnej zgodności pomiędzy dawcą a biorcą.
W organizmie człowieka wyróżnia się kilka rodzajów komórek macierzystych:
- komórki totipotencjalne – jako jedyne mogą przekształcać się w każdą komórkę, która tworzy organizm,
- komórki pluripotencjalne – mogą dać początek każdej tkance i narządowi,
- komórki multipotencjalne – mogą przekształcić się w komórki tylko w obrębie danego układu,
- komórki unipotencjalne – mogą różnicować się tylko w jeden konkretny typ komórek, np. w nabłonek.
Do czego wykorzystuje się komórki macierzyste?
Komórki macierzyste są wykorzystywane w terapii wielu ciężkich chorób, m.in.: wrodzonych zaburzeń odporności, ostrych i przewlekłych białaczek, niedokrwistości opornych na leczenie, niektórych chorób dziedzicznych oraz nowotworów złośliwych, w tym raka piersi i nerki. Nadal trwają badania kliniczne, dlatego lista schorzeń jest na bieżąco uzupełniana o kolejne jednostki. Leczenie polega na przeszczepieniu komórek macierzystych pacjentowi. Ich zadaniem jest odbudowa uszkodzonych lub zniszczonych tkanek. Terapię można stosować zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. W Polsce wykonuje się około 1000 przeszczepów rocznie.
Jak i gdzie pobiera się komórki macierzyste?
Komórki macierzyste pobierane są z krwi pępowinowej tuż po urodzeniu i odpępnieniu dziecka (w przypadku cięcia cesarskiego ma to miejsce po urodzeniu łożyska). Przeszkolona osoba wkłuwa igłę w naczynia pępowinowe – w tę część sznura pępowinowego, który nie jest już połączony z noworodkiem. Krew przez kilka minut spływa do specjalnego worka, który zawiera substancję zapobiegającą krzepnięciu. Po zabiegu jest ona zabezpieczona i transportowana do banku komórek macierzystych, gdzie w odpowiednich warunkach może być przechowywana nawet 50 lat. Pobranie krwi pępowinowej jest bezbolesne i w pełni bezpieczne dla mamy i dziecka.
Artykuł partnera
